BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000728
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie klocka drzeworytniczego:
1779?
datowanie odbitki graficznej:
1801-1851?
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, obwiedziona grubą linią, miejscami przerywana. Centralnie ukazany wśród obłoków św. Michał Archanioł jako wojownik, w hieratycznej pozie. Ubrany w tunikę sięgającą za kolana,kirys i płaszcz, oraz nagolennice. Na głowie, otoczonej nimbem w formie obręczy hełm ze stylizowanym pióropuszem, spod którego wystają pukle włosów. Skrzydła rozłożyste. Ręce rozpostarte. W prawej dłoni miecz, w lewej waga szalkowa. Pod stopami św. Michała Archanioła leży wśród języków ognia diabeł w postaci hybrydy. Górna część ciała przypomina umięśnionego mężczyznę, wspartego na lewym boku i osłaniającego głowę prawą ręką. Dolna część to zwężające się ciało węża, pokryte łuskami. Wzdłuż dolnego brzegu, na wydzielonym polu napis.
motyw ikonograficzny:
anioł
,
miecz
,
ogień piekielny
,
święty Michał Archanioł
,
waga
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
(...)BRAZ SWIETEGO MICHALA WRCHANIO 1779
,
(wzdłuż dolnej krawędzi)
numer inwentarza: 69727
uwagi:
Archanioł Michał to powszechnie czczony w Kościele katolickim i prawosławnym święty. W Nowym Testamencie pojawia się jako stojący na czele hufców niebieskich, walczących z szatanem (Jud 9; Ap 12,7). Jest patronem żołnierzy, policjantów, złotników, radiologów, rytowników. Czczony też jako orędownik dobrej śmierci, towarzyszący zmarłym w ich ostatniej drodze. Do niego zwracają się znajdujący się w ucisku. W polskiej tradycji ludowej dzień św. Michała (29 września), to czas zakończenia wypasu owiec na halach.
Drzeworyt o zbliżonej kompozycji znany jest z Teki Łazarskiego. Jedynie drobne detale różnią go od opisywanego obiektu (m.in. usytuowanie inskrypcji,)co pozwala domniemywać o wspólnym dla obu grafik wzorze. Być może mógł nim być drzeworyt przechowywany w kolekcji Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, opatrzony rozbudowaną inskrypcją, sugerującą autorstwo bardziej wyspecjalizowanego warsztatu.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
W kolekcji J.G.Pawlikowskiego drzeworyt miał nr inw. 951. Wcześniejszy numer w zbiorach Biblioteki im. W.Stefanyka: ECT. 3131.
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.07.30,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |