BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000729
.jpg)
.jpg){kind=link}
materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 35,5 x 27,5 cm
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 35,5 x 27,5 cm
datowanie odbitki graficznej:
około 1850
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, w który wpisano błękitny owal, otoczony od wewnątrz promieniami, na przemian cynobrowymi i błękitnymi. W nim ukazane jest na żółtym tle popiersie św. Stanisława Kostki. Święty nieznacznie zwrócony na lewo, w stroju jezuity: sutannie z koloratką oraz w pelerynie. Twarz młodzieńcza, bez zarostu. Na głowie krótkie pasma włosów. Dłonie nieproporcjonalnie duże, przedstawione nieporadnie na wysokości piersi. Przy nich stylizowane, żółte serce obwiedzione cynobrową lamówką, z monogramem Jezusa w lustrzanym odbiciu. W narożach drzeworytu podwieszone cynobrowe kotary, pod nimi schematycznie oddane kartusze(?). W dolnej części grafiki, na wydzielonym, żółtym polu napis.
motyw ikonograficzny:
monogram (IHS)
,
serce
,
strój zakonny
,
święty Stanisław Kostka
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
VS. WYEIEGO+STANISŁAWAKOSTKI
,
(w dolnej części grafiki)
IHS
,
(na sercu)
numer inwentarza: 69728
uwagi:
Drzeworyt przedstawia św. Stanisława Kostkę (ok. 1550 - 1568), jezuitę i świętego kościoła katolickiego. W 1564 roku rozpoczął w Wiedniu, w jezuickim kolegium naukę. Wkrótce zaznał pierwszych doznań mistycznych, związanych z głębokim nabożeństwem do Matki Boskiej. One przyspieszyły decyzję o wstąpieniu do Towarzystwa Jezusowego, czemu sprzeciwiła się jednak rodzina. Potajemnie uciekł więc do Bawarii, skąd skierowany został do kościoła św. Andrzeja w Rzymie. Tu został nowicjuszem, a w 1568 roku złożył śluby zakonne. Kilka miesięcy później zmarł w opinii świętości. Kult św. Stanisława Kostki szerzyli przede wszystkim Jezuici. W Polsce propagowali go także monarchowie. Świętemu przypisywano zwycięstwo nad Turkami w bitwie pod Chocimiem w 1621, czy w bitwie pod Beresteczkiem. Powstawały liczne żywoty i wspomnienia. Jako cudowne czczone były obrazy z wizerunkiem św. Stanisława Kostki we lwowie, Lublinie, Kicicach. W ikonografii przedstawiany jest najczęściej jako młodzieniec w stroju jezuickim, z Matką Boską, podającą mu Dzieciątko Jezus, lub przyjmujący komunię z rąk anioła, czy św. Barbary.
Drzeworyt wzorowany jest najprawdopodobniej na jednej popularnych grafik, wydawanych w XVII i XVIII wieku, przedstawiających św. Stanisława Kostkę jako świętobliwego młodzieńca w stroju zakonnym. Takie grafiki wydawane były przez liczne oficyny wydawnicze, m.in. niemieckie i niderlandzkie (por. miedzioryt w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie, nr inw. 46264/MEK).
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
W kolekcji J. G. Pawlikowskiego drzeworyt posiadał nr inw. 1251/30. W zbiorach Biblioteki im. W. Stefanyka we Lwowie wcześniej oznaczony był numerem EST.3132.
W kolekcji tej znajduje się druga odbitka, odciśnięta z tego samego klocka, choć odmiennie kolorowana (nr inw. 69729).
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
obiekty związane:
.jpg)
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.07.30,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |