miejsce pozyskania: Polska
datowanie odbitki:
1801?-1850?
opis:
Odbitka drzeworytnicza w formie prostokąta stojącego, ukazuje klęczącego św. Onufrego, któremu ukazuje się anioł z hostią wzlatujący na obłoku. Święty ukazany został z prawego profilu, półnagi, z długimi włosami i brodą, które służą mu za okrycie, ponadto na biodrach ma opaskę. Jego głowę otacza nimb z otokiem promieni. Przed Onufrym na ziemi leży otwarta książka, czaszka i krzyż. Na drugim planie z prawej widnieje budynek-pustelnia, za nim rośnie drzewo w formie stylizowanej palmy, w górze po środku i z lewej obłoki jako półkręgi. Kompozycja ujęta w ramkę, obraz wykonany zróżnicowaną kreską, liczne pola posiadają zagęszczony układ cienkich linii markujących światłocień, niektóre partie wykonane w technice białorytu (np. korona drzewa, białe pasma trawy na czarnym tle). U dołu napis z lewej strony nieczytelny, prawdopodobnie z powodu uszkodzenia klocka drzeworytniczego.
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: I.10994 BJ
uwagi:
Święty Onufry to postać nie poświadczona historycznie, legenda głosi, że żył na początku IV wieku, był pustelnikiem, który poświęcił swoje życie na studiowaniu Pisma świętego, modlitwie i ascezie. Czczony przez chrześcijan Kościoła wschodniego i zachodniego, w Polsce jego kult znany jest od średniowiecza. Według tradycji Onufry jest patronem dorożkarzy, włókniarzy i pielgrzymów. Kapliczki z jego podobizną stawiano przy odludnych leśnych drogach.
U Bystronia pojawia się błędny podpis sugerujący, że odbitka była zamieszczona w Tece Łazarskiego.
Pierwowzorem dla drzeworytu był prawdopodobnie miedzioryt Johanna Andreasa Pfeffela (1674-1748) wydany w XVIII w. w Augsburgu (np. w zbiorach MEK nr inw. 82661/mek).
literatura:
Bystroń, Polskie drzeworyty ludowe,"Sztuki Piękne", 1929,
s. 6
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 32
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 43 nota 193