warianty tytułu: Pieta Jarosławska, Matka Boska Bolesna, Matka Boska Bolesna z Jarosławia
datowanie klocka drzeworytniczego:
1831
datowanie odbitki graficznej:
1970/1971
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, przedstawiająca na postumencie Matkę Boską z ciałem Chrystusa, spoczywającym na Jej kolanach. Maria ukazana w suto marszczonej sukni z długimi rękawami i spływającym z ramion płaszczu, ozdobionym ornamentem roślinnym. Do twarzy tuli głowę Jezusa, którą podtrzymuje rękami. Bezwładne ciało Jezusa (widoczny lewy profil) osłonięte jest perizonium. Na dłoniach i lewym boku widoczne rany. Głowy obu postaci zwieńczone koronami i otoczone promienistymi nimbami. Pieta ukazana jest pod rozłożystym, owocującym drzewem (grusza?) o drobnych listkach. Po obu stronach postaci po trzy rozetki, rozmieszczone niesymetrycznie. Po lewej u dołu nieukończony napis. Kompozycję zamyka ozdobna ramka, wypełniona stylizowanymi listkami.
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: 46420/a MEK
uwagi:
Odbitka z jednego z trzynastu zachowanych klocków drzeworytniczych, pochodzących z warsztatu Macieja Kostryckiego i jego rodziny z Płazowa. Józef Lisowski z tego samego klocka wykonał kilka odbitek oznaczonych numerem 46420/a-e MEK.
Pierwowzorem przedstawienia był prawdopodobnie cudowny wizerunek Matki Boskiej Bolesnej z Jarosławia (woj. podkarpackie). Według legendy pasterze poszukujący zaginionego bydła mieli je odnaleźć klęczące koło dzikiej gruszy, na której dostrzegli rzeźbę Matki Bożej, trzymającej na kolanach ciało swego Syna. Wizerunek z klocka płazowskiego jest lustrzanym odbiciem oryginału, znajdującego się w Sanktuarium w Jarosławiu. W stosunku do pierwowzoru zmieniono także pewne detale, między innymi układ rąk postaci.
literatura:
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 25, 78
Skoczeń-Marchewka, Drzeworyty ludowe z Płazowa...,2009,
s. 185-195
Folklor, 2001,
s. 109, 141
obiekty związane:
5000000026
klocek drzeworytniczy dwustronny
Pieta, Cud w Walldürn
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2011.05.05,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.