datowanie klocka drzeworytniczego:
1836
odbitki graficznej:
1921
opis:
Drzeworyt przedstawia zwróconego w prawo świętego Onufrego. Święty klęczy z rękoma wzniesionymi ku górze. Jego włosy i zarost sięgają do pasa. Wokół bioder widnieje opaska z drobnych liści. Przed św. Onufrym na ziemi leży otwarta księga. W górnej części kompozycji z chmur wynurzają się dwaj aniołowie. Jeden trzyma w prawej ręce berło, zaś lewą nakłada na głowę świętego koronę. Drugi podaje mu hostię z kielicha. W tle ukazano: łagodne wzniesienia porośnięte stylizowaną roślinnością, cztery drzewa, a po prawej, na horyzoncie czarny krzyż. U dołu umieszczono inskrypcję.
motyw ikonograficzny:
anioł
,
berło
,
broda (zarost)
,
drzewo
,
hostia
,
kielich mszalny
,
korona
,
krzyż
,
obłok
,
pustelnik
,
święty Onufry
,
włosy
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: MMP/E/5832
uwagi:
Odbitka z klocka drzeworytniczego z Płazowa użytkowanego przez rodzinę Kostryckich. Kieszkowski notuje o przypuszczalnym autorze: "Mistrz św. Onufrego (ruski)". <br > Kult świętego Onufrego występuje zarówno w kościele wschodnim, jak i zachodnim. W Polsce znany jest od średniowiecza. Święty Onufry był pustelnikiem z Egiptu. Atrybuty świętego odnoszą się do szczegółów z jego hagiografii. Ten patron podróżników, włókniarzy, dorożkarzy jest przedstawiany z długimi włosami i brodą, które miały stanowić jedyne jego okrycie. Innymi atrybutami są grota przy źródle, a także dwa lwy kopiące dla niego grób. Kapliczki z jego figurą umieszczano w odludnych miejscach, między innymi przy leśnych drogach, w górach, gdzie według wierzeń ludowych grasowały złe siły.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 35, nr 51
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 33
Grabowski, Ludowe obrazy drzeworytnicze, 1970,
s. 136-137, il. 14, 15
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 24, 68, kat. 43
obiekty związane:
5000000322
teka grafik
Teka Łazarskiego w Muzeum Mazowieckim w Płocku
5000000196
klocek drzeworytniczy dwustronny
Święty Mikołaj, Święty Onufry
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2012.11.16,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.