datowanie odbitki drzeworytniczej:
1801?-1823ante
datowanie odbitki graficznej z obrazem na szkle:
1801?-1823?
opis:
Wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego. Chrystus o dekoracyjnie, choć skrótowo potraktowanej sylwetce, ma na głowie otoczonej promienistą aureolą, przechylonej na prawe ramię, koronę cierniową. Ciało z widocznymi kroplami krwi osłania faliście układające się perizonium opadające przy prawym boku. Perizonium to ciemny kawałek tkaniny w biały drobny deseń. Krzyżowi z belek o prostokątnym przekroju nadaje plastyczności ukośne cieniowanie bocznych połaci. Na pionowej belce, nad głową Chrystusa umieszczono czworoboczną tabliczkę z inskrypcją. U dołu krzyża widnieje fragment tła w pionowe kreski. Drzeworyt został prawdopodobnie ukośnie przycięty po obu stronach do wysokości łydek Ukrzyżowanego. Tego nie sposób jednak stwierdzić jednoznacznie, bowiem malowane szkło, pod które podklejono obrazek zasłania tę partię drzeworytu. Spod obrazu na szkle jest widoczny dół odbitki z czarną inskrypcją na białym pasie wzdłuż dolnej krawędzi. Inskrypcję charakteryzują litery "Z" w lustrzanym odbiciu. Powyżej jest widoczny również poziomy pas ozdobiony wicią roślinną z rzędem białych ząbków. Podobny rząd ząbków widnieje u góry drzeworytu. Kompozycję zamyka obramowanie z grubych czarnych linii. Odbitkę drzeworytniczą podklejono pod malowane szkło, tworząc w ten sposób obraz. Wyobraża krzyż wynurzający się z dwuusznego wazonu. Kompozycję wzbogacają symetrycznie rozmieszczone tulipany: dwa wynurzające się z wazonu u stóp krzyża i dwa wychylające się z przecięcia jego ramion. Kontury postaci Ukrzyżowanego obwiedziono czarnym konturem. Podobnie krzyż, którego ramiona podmalowano czarną farbą. Cienką czarną kreską namalowano też wazon w kształcie odwróconego trapezu z dwoma uchami w kształcie liter "S" i symetryczne grube łodygi trójpłatkowych tulipanów. Detale wazonu, łodygi, liście kwiatów i ich płatki podmalowano zielonkawą i ugrową (jasnopopielatą?) farbą, stan obrazu nie pozwala jednak z pewnością ustalić poszczególnych kolorów. Cynobrową barwą zapełniono pozostałe wolne przestrzenie tła. Całość oprawiono w drewnianą ramkę w naturalnym kolorze pociemniałego drzewna. W niej, u góry widnieje otwór do zawieszania.
stan zachowania: uszkodzony
napisy i znaki:
OBRAZP:IEZVS
,
(u dołu odbitki)
INRI
,
(u góry, na pionowej belce krzyża)
numer inwentarza: MDS-91; w Katalogu Estreichera z lat 1936-1939 nr inw. 757
uwagi:
Na trapezowatym wazonie, pośrodku, jest widoczna w odbiciu lustrzanym data "1823" wykonana na odwrocie szkła różową farbą i rozbita na dwa człony: "182", z cyfrą "3" namalowaną poniżej. Być może odnosi się do daty powstania obrazu, choć musiałaby być wykonana jako ostatnia na warstwie farby pokrywającej tę część wazonu. Ten fragment malatury nie zachował się, pozostaje zagadką, czemu zachowały się cyfry? To przesuwa na później datowanie obrazu, który przez Estreichera w Katalogu zbiorów Muzeum Diecezjalnego został określony na XVIII wiek.
Z kolekcji ks. Jana Wiśniewskiego, proboszcza w Borkowicach, pow. Przysucha, który obrazek wraz z innymi obiektami podarował Muzeum Diecezjalnemu w Sandomierzu w 1936 roku.
Wymiary obrazu na szkle: 28,4 x 27,8 cm (z ramą); 23 x 19 cm (światło).
literatura:
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 41, 159, kat. 178
Błachowski, Malarstwo na szkle, 2004,
s. 57, il. 7.23
Grabowski, Ludowe obrazy drzeworytnicze, 1970,
s. 163, il. 41 (zbliżony wizerunek Chrystusa)
Grabowski, Ludowe malarstwo na szkle, 1968,
s.139, il. XVII