BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000733
.jpg)
.jpg){kind=link}
materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 28,8 x 18,6 cm
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 28,8 x 18,6 cm
datowanie odbitki graficznej:
1801-1841
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący. Matka Boska Częstochowska ukazana konwencjonalnie, choć w lustrzanym odbiciu. Maria (widoczne pół postaci) okryta błękitnym, suto marszczonym płaszczem spływającym z głowy, ozdobionym gwiazdkami i kropkami (białoryt) w układzie pasowym oraz ugrowymi lamówkami. Podbicie płaszcza ugrowe. Na lewym ramieniu Matki Boskiej 8-ramienna gwiazda. Suknia cynobrowa, z lamówką ugrową przy szyi i nadgarstkach. Twarz Marii drobna, wyrazista. Na lewym policzku widoczne dwie równoległe blizny. Na szyi zaznaczona rana, z której wypływa krew. Lewą rękę Matka Boska przykłada do piersi, na prawej trzyma Dzieciątko Jezus w długiej, cynobrowej sukience zdobionej stylizowanym ornamentem roślinnym i ugrowymi lamówkami. Jezus lewą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w prawej trzyma zamkniętą księgę. Głowy obu postaci zwieńczone koronami i otoczone rozbudowanymi nimbami złożonymi z promieni i gwiazd. Tło kompozycji kolorowane ugrową farbą: poziome pasy z rytmicznie powtarzającymi się poziomymi, krótkimi kreskami. W dolnej części, na wydzielonym, ugrowym polu napis. Całość otoczona ozdobną ramką, zdobioną wicią i stylizowanymi fragmentami kwiatów, ujętych w półkola.
motyw ikonograficzny:
blizna
,
gest błogosławieństwa
,
gwiazda
,
korona
,
księga
,
Matka Boska Częstochowska
,
Matka Boska z Dzieciątkiem
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
S. Maria. Czenstochoviensis
,
(w dolnej części kompozycji)
K.S
,
(w prawy, dolnym rogu)
numer inwentarza: ECT.3019
uwagi:
Matka Boska Częstochowska przedstawiona jest w lustrzanym odbiciu. Może to sugerować, że klocek drzeworytniczy powstał przez skopiowanie wizerunku z istniejącej już grafiki.. K. Piwocki temu samemu monogramiście przypisuje jeszcze dwa inne drzeworyty znajdujące się w kolekcji Pawlikowskiego (M.B. Rzeszowska ECT.3031 oraz M.B. Różańcowa ECT.3028). Bardzo zbliżony drzeworyt odnaleziony został w latach 60. XX w. na terenie woj. podkarpackiego (obecnie w zbiorach prywatnych, w bazie zob.http://midasbrowser.pl/drzeworyty/displayDocument.htm?docId=5000000851 ) Można przypuszczać, że i w tym przypadku drzeworytnik działał na terenie Polski Pd-wsch.
Rana zaznaczona na szyi Matki Boskiej Częstochowskiej nawiązuje do legendy, opowiadającej o najeździe Tatarów na zamek w Bełzie, w którym od XII wieku znajdowała się wówczas cudowna ikona. Książę Władysław Opolczyk, chcąc ratować mieszkańców przed najeźdźcami, wyniósł wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem na mury zamku. Wówczas jedna ze strzał tatarskich ugodzić miała cudowny obraz, z którego popłynęła krew.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie. W kolekcji Pawlikowskiego drzeworyt nosił numer inw. 556.
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.08.05,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |