BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000748
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie odbitki graficznej:
około 1850
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący. Centralnie ukazana na tle arkady św. Tekla, lekko zwrócona na lewo. Święta przedstawiona w długiej sukni pokrytej bogatym ornamentem roślinnym. Na szyi kilka sznurów korali. Głowa otoczona okrągłym nimbem i zwieńczona koroną, spod której spływają na plecy długie, jasne włosy. W prawej dłoni św. Tekla trzyma krucyfiks, w lewej palmę męczeństwa. W tle ukazane są liczne wota figuralne (serca, stopy, ręce, oczy, uszy), oraz obrazy wotywne, przedstawiające modlących się. Przed świętą pełza wąż, z lewej leży lew, nad nim wół. Arkada, w którą ujęta jest kompozycja zdobiona jest ornamentem geometrycznym. W narożach dwa putta. Na kolumnach wijące się gałązki winnej latorośli. Przy dolnej krawędzi napis i sygnatura autora klocka (?).
motyw ikonograficzny:
anioł
,
arkada
,
gałązka palmy
,
korona
,
krucyfiks
,
owoc (winogrono)
,
święta Tekla
,
wotum (oko)
,
wotum (orant)
,
wotum (ręka)
,
wotum (serce)
,
wotum (stopa)
,
wotum (ucho)
,
zwierzę (lew)
,
zwierzę (wąż)
,
zwierzę (wół)
stan zachowania: zły
napisy i znaki:
OBRAZ S TE KLI PIRSZY MECZENICZKI PO MECE PANSKIE FC
,
(wzdłuż dolnej krawędzi)
IHS
,
(na wotum w kształcie serca, w lewej, górnej części kompozycji)
MARIA
,
(na wotum w kształcie serca, w lewej, górnej części kompozycji)
numer inwentarza: ECT.3127
uwagi:
Drzeworyt przedstawia świętą Teklę. Żyjąca w I wieku „pierwsza męczennica” była według apokryfów uczennicą i towarzyszką św. Pawła, która nawróciła się w czasie jego kazania. Po zerwaniu zaręczyn z poganinem, skazana została na spalenie na stosie. Ulewny deszcz uratował ją jednak przed śmiercią. Po raz drugi, gdy odrzuciła rękę kolejnego zalotnika, skazano ją na uśmiercenie przez dzikie zwierzęta. Rzucona na pożarcie wygłodzonym lwom, skazana na rozszarpanie przez woły oraz ukąszenia jadowitych węży - ocalała, bo zwierzęta nie wyrządziły jej żadnej krzywdy. Święta Tekla przedstawiana jest ze zwierzętami, które ją ocaliły: lwem, wołem, wężem ,oraz z krzyżem, palmą męczeństwa, stosem, na którym miała spłonąć. Święta patronuje konającym, wzywana jest w czasie pożarów i zarazy.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie. W zbiorach Pawlikowskiego grafika posiadała nr inw. 1251/8.
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.08.06,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |