Baza Danych

5000001088 00001088

00001088

https://drzeworyty.etnomuzeum.eu/midas/pictures/maxi/Etnografia/104864_V_p.64_(1).jpg

Pracownia Fotografii Cyfrowej Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu

Pieta

warianty tytułu: Matka Boska Bolesna, Pieta Jarosławska

odbitka graficzna z klocka drzeworytniczego dwustronnego

materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny

szukaj w tezaurusie szukaj w indeksie

wymiary: 29 x 19,4 cm

miejsce powstania: Warszawa miejsce pozyskania: Poznań

wytwórnia: Drukarnia Władysława Łazarskiego

datowanie klocka drzeworytniczego: 1831 datowanie odbitki graficznej: 1921

opis: Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, przedstawiająca na postumencie Matkę Boską z ciałem Chrystusa, spoczywającym na Jej kolanach. Maria ukazana w suto marszczonej sukni z długimi rękawami i spływającym z ramion płaszczu, zdobionym ornamentem roślinnym. Do twarzy tuli głowę Jezusa, którą podtrzymuje rękami. Bezwładne ciało Jezusa (widoczny lewy profil) okryte jest perizonium. Na dłoniach i lewym boku widoczne rany. Głowy obu postaci zwieńczone koronami i otoczone promienistymi nimbami. Pieta ukazana jest pod rozłożystym, owocującym drzewem (grusza?) o drobnych listkach. Po obu stronach postaci po trzy gwiazdki, rozmieszczone niesymetrycznie. Przy dolnej krawędzi nieukończony napis. Kompozycję zamyka ozdobna ramka, wypełniona stylizowanymi listkami. Rewers: pieczęć "64".

motyw ikonograficzny: ciało Chrystusa , drzewo (grusza) , gwiazda , korona , Matka Boska , owoc (gruszka) , perizonium , Pieta , płaszcz , postument

stan zachowania: dobry

napisy i znaki: NAYS T , (w lewym dolnym rogu)

umiejscowienie: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu

numer inwentarza: 104864 V (p. 64)

uwagi: Pierwowzorem przedstawienia jest cudowny wizerunek Matki Boskiej Bolesnej z Jarosławia (woj. podkarpackie). Według legendy pasterze poszukujący zaginionego bydła mieli je odnaleźć klęczące koło dzikiej gruszy, na której dostrzegli rzeźbę Matki Bożej, trzymającej na kolanach ciało swego Syna. Wizerunek z klocka płazowskiego jest lustrzanym odbiciem oryginału, znajdującego się w Sanktuarium w Jarosławiu, W stosunku do pierwowzoru zmieniono także pewne detale, między innymi układ rąk postaci. J. Kieszkowski błędnie podaje, że drzeworyt wzorowany jest na wizerunku Piety z kościoła parafialnego w Limanowej (woj. małopolskie). Odkryty w 2012 roku drzeworyt znajdujący się w prywatnych zbiorach ukraińskiego kolekcjonera (w bazie danych WMDL: brak numeru inwentarzowego, kolekcja prywatna Michaiła Balanowicza) nasuwa pewne przypuszczenia dotyczące okoliczności powstania klocka drzeworytniczego z Płazowa, wykorzystanego do przygotowania opisywanej grafiki. Można przypuszczać, że jedna z odbitek wykonanych z klocka, z którego odciśnięto drzeworyt odnaleziony na Ukrainie, posłużyła do przygotowania klocka użytkowanego później w Płazowie. Drzeworytnik wykonujący go skopiował prawdopodobnie na deskę wizerunek z istniejącej już odbitki. Świadczy o tym efekt lustrzanego odbicia (niepoprawny układ postaci w płazowskiej wersji w stosunku do oryginału w jarosławskim Sanktuarium i do kopiowanej odbitki) oraz jedynie rozpoczęty napis. Zbliżone wymiary obu odbitek także potwierdzają to przypuszczenie. Drzeworyt pochodzi z teki, ofiarowanej Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu przez Księgarnię M. Arcta w 1924 roku. Odciśnięty został z klocka, pochodzącego z warsztatu Kostryckich z Płazowa

literatura: Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970, s. 25 Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921, s. 37 Skoczeń-Marchewka, Drzeworyty ludowe z Płazowa...,2009, s. 185-195

fotografia: Pracownia Fotografii Cyfrowej Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu , 2014

obiekty związane:

5000001084 teka grafik Teka Łazarskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu.

5000000026 klocek drzeworytniczy dwustronny Pieta, Cud w Walldürn

opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2014.08.21,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie

Szukaj

Moja galeria / Loguj